Kan een auteur zichzelf overtreffen?
Net op de plank gelegd: De dief van Bagdad van Sherko Fatah (uitgeverij Cossee). Ik denk terug aan de enige roman die ik van hem las, We gaan als het donker wordt. Het boek was een internationale seller. Opmerkelijk eigenlijk, want Fatah wist daarin de aantrekkingskracht van Al Qaida bloot te leggen. Bepaald geen salonfähig onderwerp, nee, eerder een mijnenveld. De ongelovige hoofdpersoon Kerim raakt per ongeluk onder de invloed van jihadstrijders en weet net op tijd, vlak voor hij zich als eerstvolgende martelaar moet opblazen, te ontsnappen. Hij belandt in Berlijn, waar dan plots twee andere perspectieven aan de avontuurlijke verhaallijn worden toegevoegd. Dat laatste vond ik jammer, weet ik nog. Maar de manier waarop Fatah datgene wat we eigenlijk allemaal niet willen of kunnen zien zichtbaar maakt, namelijk hoe aantrekkelijk de theorie van Al Qaida is, is betoverend. Daarbij was ik zwaar onder de indruk van zijn melancholische en poëtische stijl, met zinnen als: 'Mijn longen zijn niet ruim genoeg voor deze dag'.
Kan een schrijver zichzelf daarna nog overtreffen? Ja dus. Er is nog ruimte: als Fatah nu de vertelperspectieven beter in toom houdt, wint hij nóg een stukje van mijn ziel. De dief van Bagdad is een historische roman en is net als We gaan als het donker wordt een avontuurlijk verhaal over tegenstrijdige religieuze kampen. De in Bagdad wonende Anwar is niet al te streng in de leer, tot hij in contact komt met de grootmoefti van Jeruzalem. Die voert een strijd a la Hitler en neemt Anwar als lijfwacht mee naar Berlijn. Anwar strijdt aan het front aan de zijde van de Waffen-SS. Aldus een miniaturen samenvatting van de kaft. Meteen bij het openslaan van de eerste pagina herken ik de bijzondere stijl weer: 'Eens stonden we elkaar zo na als twee opgesloten, bange honden, we hadden dezelfde vuiligheid in onze bek, en in die verre, koude nacht was onze angst één, we waren een bang dier met twee koppen.'
Geslaagd? In ieder geval is een begin gemaakt. De rest hoort u later.